“Vahşet” videolarını filtreleyen işçiler ağır koşullarda çalıştırılıyor, direnişleri engelleniyor

Zeliş Irmak
[email protected]

2025 yılı sonunda 2,14 milyar kullanıcıya ulaşacağı tahmin edilen ve aylık aktif kullanıcısı yaklaşık 1,69 milyar olan TikTok’ta yayınlanmaması gereken “vahşet” videolarını filtreleyen Türkiyeli işçiler ağır koşullarda çalışıyor.

Kanada merkezli telekomünikasyon şirketi Telus Digital’de sendikalaştıkları için işten atılan işçilerin direnişi İzmir’de 104 gündür sürüyor.

Kötü çalışma koşullarına karşı işçiler Çağrı-İş Sendikasında örgütlendi. İçerik yöneticisi olarak 4 sene çalışan direnişçi İşçi Hasan Hüseyin Yavuz, örgütlenmeye gidilen süreçte yaşadıklarını, örgütlenme sürecini ve direnişin geldiği aşamayı Evrensel’e anlattı.

İşçiler 4 vardiya halinde 8 saatlik çalışma süresinde hayvan tacizi, çocuk istismarı, şiddet, vahşet, ırkçı içerikler gibi videoların filtrelemesini yapıyor.

“Mola düzenlemeleri yanlış yapılıyordu”

Özellikle psikolojik olarak ağır bir iş yaptıklarını vurgulayan Yavuz, molaların yetersizliğini anlattı.

“45 dakikalık yemek molası dışında kısa kısa birkaç mola oluyordu” bilgisini veren Yavuz, “7 saat boyunca durman böylesi videolar izlemek durumunda kalıyorduk. Mola düzenlemeleri de yanlıştı. Mola saatleri günlük belirleniyordu. Örneğin vardiyaya başlıyorduk 15 dakika sonra mola vardı. Daha çalışmadan, yorulmadan molaya çıkmak zorundaydık. Ya da mesai bitmeden son 15 dakikaya mola koyuyorlardı” dedi.

Çocuk istismarı videolarını izlemenin özellikle yıpratıcı olduğunu belirten Yavuz, ücretlerin ise düşük olduğunu anlattı: “Brüt ücret üzerinden sözleşme yapılıyordu. Asgari ücretin biraz üzerinde ücret alıyorduk. Gece primi ve kalite primi veriliyordu.”

“Wellness görüşmeleri mola saatlerinden kesiliyordu”

Psikolog uygulamasının olmadığını söyleyen Yavuz, “İzlediklerimizden çok etkilenince ‘wellness personeli’ ile görüşüyorduk” dedi. Yavuz, wellness görüşmelerinin mola saatlerinden kesildiğini ekledi.

Wellness personeli: İnsanları daha iyi bir yaşam ile ilgili hedeflerine ulaşmaları için onlara yardım eden ve cesaretlendiren; birey ya da gruplarla çalışan; eğitimleri ve geçmişleri çeşitlilik gösteren kişilerdir şeklinde tanımlamaktadır.

Çalışma koşullarına dayanamayıp işi bırakan işçilerin olduğunu söyleyen Yavuz, Telus’un ise ‘dayanamıyorsanız gidin, eleman çok’ dediğini anlattı.

Örgütlenme süreci

Tüm bu ağır koşullara karşı örgütlenme kararı aldıklarını anlatan Yavuz süreci şöyle özetledi: “Çağrı-İş Sendikasında örgütlendik. 6 ay gibi kısa bir sürede 2 bini aşkın üyeyle Türkiye barajını da iş yeri barajını da geçtik. Ama şirket yetki itirazında bulundu. Süreç devam ederken sendikalı olan işçiler işten çıkarılmaya başlandı. Ardından şirket iş kolu değişikliğinde bulundu.”

Çağrı merkezlerindeki örgütlenmeye büyük oranda ket vuran bu iş kolu değişikliğine ilişkin Yavuz şunu söyledi: “Çağrı merkezi patronlarının Ankara’da bir derneği var. (Müşteri Deneyimi Yönetimi ve Teknojileri Derneği) Bu derneğin talebiyle iş kolumuz değiştirildi. Çağrı merkezi çalışanları 7 No’lu iletişim iş kolunda değil de büro iş kolunda sayılmaya başlandı. Bu da bizim dava sürecimizi etkiledi.”

Direniş devam ediyor

İşçiler Kod 25 ile işten çıkarıldı. Bunun üzerine Telus önünde direnişe başladılar. “Direniş çadırımıza polis izin vermedi” diyen Yavuz, yaşananları şöyle anlattı: “Gezi de bir çadırla başladı, dediler bize, çadıra izin vermediler. Dört yanı açık bir tente kurmamıza izin verdiler sadece. Bu kez de Buca’da bulunan Ege Organize Sanayi Bölgesi güvenlik amirliği engel olmaya çalıştı. ‘Sizin burada durmanız diğer şirketlerdeki işçileri de etkiliyor, sendikalaşma tartışmalarını başlatıyor’ dediler.”

“Zor bir süreç elbette ama haklıyız, direniyoruz” diyen Yavuz, ailelerin desteğinin de dirençlerini artırdığını vurguladı.

Kod 25: İşçi Tarafından İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışı Nedeni İle Fesih.

Çağrı-İş’ten ayrıldılar

Son süreçte ise özellikle eylem yol ve yöntemleri konusunda sendika ile anlaşmazlığa düştüklerini belirten Yavuz, Telus İşçileri Komitesi olarak Çağrı-İş Sendikasından ayrılma kararı aldıklarını açıkladı.

Avukat Evren Çıldır: Hukuki haklarımızı da kazanacağız

Süreci işçiler adına takip eden Avukat Evren Çıldır da yaptığı açıklamada “Çağrı-İş Sendikası, Kanada merkezli Telus firması Türkiye’de örgütlendi. Tiktok gibi büyük patronların çağrı merkezi işlerini yürütüyor bu firma. Tiktok’un içerik moderatörlüğünü yapıyor burada çalışan işçiler. Yaptıkları iş ağır. Sendika 5, 6 ay gibi kısa bir sürede TİS yapma yetkisi aldı bakanlıktan. Ancak işveren sendikalı olan işçileri işten çıkardı. Çalışanların iş kolu 4 kez değiştirildi” diyerek süreci anlattı. Çıldır, davanın sürdüğünü ve hukuki olarak da işçilerin haklarını kazanmak için mücadele ettiklerini söyledi.

Telus firması

Kanada merkezli Telus firmasının Kanada ve Almanya’daki ofislerinde işçiler sendikalı çalışıyor.

TELUS Digital şirketi 2023 yılında 550 milyon 486 bin lira vergiye tabi gelir bildirdi. Bu rakam 2022'de 242 milyon 56 bin lira, 2021 yılında 88 milyon 16 bin lira idi.

TikTok'un küresel reklam geliri 2024'te 23,3 milyar dolara ulaştı.

Kod 25: İşçi Tarafından İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışı Nedeni İle Fesih.

Wellness personeli: İnsanları daha iyi bir yaşam ile ilgili hedeflerine ulaşmaları için onlara yardım eden ve cesaretlendiren; birey ya da gruplarla çalışan; eğitimleri ve geçmişleri çeşitlilik gösteren kişilerdir şeklinde tanımlamaktadır.